Stork en de Wereld

 

Het Tuindorp van Meneer Coen

tekst: Niels Bakker

C.T. Stork begon in Hengelo met het opzetten van wat kleinschalige bouwprojecten om verzekerd te zijn van onmisbare arbeidskrachten.
In die zin kan de grondlegger van de machinefabriek ook als grondlegger van het latere Tuindorp ’t Lansink worden gezien, maar verreweg de meeste eer komt zijn jongste zoon Coenraad Frederik (C.F.) toe. ‘Meneer Coen’ zou de grote man achter het Hengelose tuindorp worden.
Hoezeer Coen Stork, die zijn vader zeer bewonderde, betrokken is geweest bij ‘zijn’ tuindorp, bleek wel tijdens de onthulling van de plaquette ter ere van hem in 1937. De plaquette was een initiatief van de Kern, die voor de begrafenis van hun populaire directeur zóveel geld had ingezameld, dat er genoeg over was voor een monument. Tijdens de onthulling daarvan, midden in het tuindorp, kwamen sprekers bijna woorden tekort om het ‘warme hart’ van de directeur voor ‘t Lansink te benadrukken.
C.F. had zich, voor hij aan de tuindorp-exercitie begon, allereerst goed laten informeren met betrekking tot huisvestingsproblematiek. Hij ging bijvoorbeeld naar lezingen over dit thema, maar stelde als typische Stork directeur ook een woningcommissie samen uit zijn arbeiders.
Het plan om in Hengelo een tuindorp te gaan stichten, begon bij hem pas echt te rijpen nadat hij in Essen de Margarethenhöhe van Krupp en in Engeland de tuindorpen Port Sunlight in Liverpool en Bournville had bezocht. Vooral Port Sunlight was een opmerkelijk project van sociale woningbouw avant la lettre. Dit fraaie tuindorp vlakbij Liverpool, was een initiatief van de zeepfabrikanten Lever Brothers, een van de voorlopers van het latere Unilever. Coen Stork zag daar met eigen ogen hoe voortreffelijk dit 19e-eeuwse woningbouwproject was geslaagd.
Het kan bijna niet anders of Port Sunligth moet indruk hebben gemaakt, maar ook de woningbouw activiteiten van Jaques van Marken waren de Storken natuurlijk niet ontgaan. Van Marken was als sociaal ondernemer van de Koninklijke Gist- & Spiritusfabriek in Delft bevriend met, en nauw geestverwant aan de Stork familie. Het Agnetapark, het tuindorp van van Marken in Delft, heeft naast Port Sunlight dan ook ongetwijfeld als lichtend voorbeeld gediend voor het tuindorp plan van Stork.

Tenslotte:
Nog een klein portret van Tuindorp het Lansink waaruit blijkt dat deze populaire wijk van Hengelo een prachtige toekomst voor zich heeft.
Aan het woord is Harry Rupert, directeur bestuurder bij Welbions: de woningcorporatie die een fusie is van meerdere verenigingen, waaronder de oorspronkelijke woningbouwcorporatie van Stork.